Biyoloji Dersi: Moleküler Genetik
DNA’DAN PROTEİNE
Santral Doğma: Hayatın mimari planı nasıl canlı bir yapıya dönüşür? DNA’nın şifresinden proteinin üretimine yolculuk.
İNŞAAT EKİBİ (MOLEKÜLLER)
DNA (Ana Plan)
Çekirdekte saklanan, asla dışarı çıkmayan, binanın tüm detaylarını içeren devasa mimari projedir.
mRNA (İş Emri)
DNA’daki planın fotokopisidir. Şifreyi (mesajı) çekirdekten alıp şantiyeye (Ribozom) götürür.
tRNA (Taşıyıcı İşçi)
İnşaat için gereken tuğlaları (Amino Asitleri) sırtlayıp Ribozoma taşıyan moleküldür.
20 Çeşit
Kullanılan Amino Asit (Tuğla) Sayısı
3 Harf
Bir Kodonun Uzunluğu (Örn: AUG)
Ribozom
Üretimin Yapıldığı Organel
SANTRAL DOĞMA SÜRECİ
Üretim aşamalarını görmek için sekmelere tıklayın.
1. Adım: Planın Kopyalanması
Mekan: Çekirdek. DNA çok değerli olduğu için şantiyeye gitmez, kopyası çıkarılır.
- Açılma: İlgili gen bölgesindeki DNA zincirleri fermuar gibi açılır.
- Sentez: DNA şifresine uygun olarak mRNA (Elçi RNA) sentezlenir. (A yerine U gelir).
- Çıkış: Üretilen mRNA çekirdek zarından çıkarak sitoplazmaya geçer.
2. Adım: Şantiyede Üretim
Mekan: Ribozom. mRNA şantiyeye gelir ve işçiler çalışmaya başlar.
- Okuma: Ribozom, mRNA üzerindeki şifreleri (kodonları) üçer üçer okur.
- Taşıma: Her kodona uygun amino asidi tRNA getirir.
- Birleşme: Amino asitler arasında peptit bağları kurulur ve zincir uzamaya başlar.
3. Adım: Yapı Tamamlandı
Uzayan amino asit zinciri katlanarak işlevsel bir makineye dönüşür.
- Durdurma: Ribozom “DUR” kodonuna (UAA, UAG, UGA) gelince üretim biter.
- Protein: Ortaya çıkan polipeptit zinciri katlanır ve 3 boyutlu şeklini alır. Artık bir kas lifi, bir enzim veya bir antikor olmaya hazırdır.